در دهه بیست قرن گذشته با انقلاب ملت عراق علیه اشغالگران انگلیس آغاز شد و علمای نجف در رهبری مردم و رویارویی با استعمار انگلیس در این انقلاب، نقش به سزایی داشتند.
مرحوم حضرت آیت‌الله‌العظمی حکیم مرجع تقلید شیعیان در دوران جوانی فرماندهی لشگر جوانان عراقی را بر عهده داشت و جنگ‌های زیادی با استعمارگران انجام و عاقبت مردم عراق برعلیه انگلیس پیروز شدند.
این واقعه در سال ۱۹۲۰ میلادی رخ داد که به انقلاب عشرین معروف است.
در این انقلاب مردم بخش‌هایی از کشور عراق در تابستان سال ۱۹۲۰م علیه حکومت انگلستان قیام کردند وانقلاب انها سه ماه ادامه داشت.
محققان مهم‌ترین علت این قیام عوامل سیاسی ودینی دانسته‌اند؛ دولت انگلستان از زمان اشغال عراق تا سال ۱۹۲۰م به عراقی‌ها وعده استقلال و اعطای حاکمیت می‌داد. این وعده‌ها با بیانیه‌ها، سخنرانی‌ها و حتی برگزاری رفراندوم به مردم رسانده شد. تا اینکه در سال ۱۹۲۰م و در کنفرانس «سان ریمو» متفقین سرپرستی و قیمومیت انگلستان بر عراق را پذیرفتند و مردم عراق از استقلال خود کاملا ناامید شدند.
فتوای آیت الله محمد تقی شیرازی
«مطالبه حقوق بر مردم عراق واجب است و بر ایشان است که در ضمن اقدام برای تحقق خواسته‌هایشان، رعایت آرامش و امنیت را بنمایند و در صورتی که انگلیس‌ها از قبول خواسته‌های مردم امتناع نمایند بر مردم جایز است که برای دفاع، متوسل به زور و قوت بشوند»
پس از فتوای آیت‌الله شیرازی و اجازه درگیری مسلحانه، مردم و قبائل به سمت انقلاب علیه انگلستان ترغیب شدند. این قیام قرار بود در تاریخ۳ تموز (آگوست) انجام شود ولی به دلیل وقایعی در تاریخ ۳۰ حزیران (جولای) آغاز شد. هدف این قیام بیرون راندنِ اشغالگران انگلیسی و ایجاد حکومتی مستقل بود. این قیام حدود یک سوم کشور را دربرگرفت و در بخش‌های میانی فرات و برخی استان‌های دیگر همچون ناصریه واقع شد. محققان معتقدند بیشتر قبائل سنی به این قیام نپیوستند.
بسیاری از مردم خواهان حکومتی اسلامی - عربی با حاکمیت یکی از فرزندان «شریف حسین» و مجلس شورای قانون‌گذاری بودند.
محققان نقش علماء و روحانیون را در انقلاب ۱۹۲۰ عراق بسیار مهم و حیاتی ارزیابی کرده‌اند. آیت الله شیرازی رهبری قیام را بر عهده داشت. روحانیونی همچون سید ابوالقاسم کاشانی، شیخ محمود جواد الجزایری و سید محمدعلی هبه‌الدین شهرستانی نقش پررنگی در این انقلاب داشتند.رهبران و روسای عشایر نیز تاثیر عمده‌ای در قیام داشتند.
انگلیسی‌ها ادعاهایی در مورد دخالت کشورهای خارجی از جمله آلمان، ترکیه و حتی امریکا در این انقلاب داشتند.
ولی چون انگلیسی‌ها به لحاظ سلاح بسیار پیشرفته‌تر از عراقی بودند وحجم سلاح‌های سنگین آن‌ها بسیار بیشتر بود. انگلستان از نیروی هوایی خود نیز در این جنگ بسیار استفاده کرد که بسیار تاثیرگذار بود. همچنین نیروهای کمکی انگلستان از ایران و هند به عراق اعزام شدند و مجموع این‌ها برتری نظامی و شکست طرف عراقی را سبب شد.
آیت الله شیرازی در سال ۱۹۲۰م و در اثنای قیام فوت کردند که اثر منفی بر قیام گذاشت.
نظر شما